• Strategor
• Dotacje
• Transport intermodalny

Transport intermodalny

Charakterystyka obszaru

Unijne wsparcie na rozwój transportu intermodalnego od wielu lat wpływa na sukcesywne zmniejszanie roli transportu drogowego i promocji ekologicznych gałęzi transportu. Według założeń Białej Księgi Transportu w perspektywie najbliższych 10 lat 30% transportu drogowego towarów na odległościach większych niż 300 km powinno zostać przeniesione na inne środki transportu, np. kolej lub transport wodny, zaś do 2050 r. powinno to być ponad 50% tego typu transportu. Dynamiczny rozwój transportu intermodalnego, możliwy jest tylko pod warunkiem zainwestowania środków finansowych w infrastrukturę oraz tabor kolejowy.

Szeroki strumień dotacji unijnych, który po 2007 oraz 2014 roku otrzymała Polska, pozwolił na znaczny rozwój w zakresie infrastruktury, w szczególności infrastruktury drogowej. W ciągu tych lat zrealizowano szereg dużych, ważnych oraz strategicznych, z punktu widzenia dalszego rozwoju gospodarczego kraju, inwestycji, takich jak budowa sieci autostrad czy też dróg ekspresowych, które podnoszą jakość życia mieszkańców. Większość tych inwestycji realizowana była przy wsparciu z Funduszu Spójności, głównie poprzez Program Operacyjny „Infrastruktura i Środowisko 2014-2020”.

Źródła finansowania

Nowa perspektywa na lata 2021-2027 oferuje dotacje na transport intermodalny.

Dwa największe programy skierowane w stronę transportu to: FEnIKS i instrument "Łącząc Europę".

FEnIKS – Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027

Program realizowany z nowej perspektywy Funduszy Europejskich to unijne wsparcie na rozwój transportu intermodalnego, które stanowi kontynuację dwóch wcześniejszych programów Infrastruktura i Środowisko z lat 2007-2013 oraz 2014-2020.

Jest to jeden z największych wartościowo programów, którego budżet wynosi aż 25,1 mld euro, i w ramach którego realizowane będą największe inwestycje infrastrukturalne, drogi, koleje, transport publiczny, ochrona środowiska.

Dążąc do zmniejszenia emisji w transporcie, rozwijany będzie transport szynowy, w tym w miastach, zwiększy się dostępność komunikacji zbiorowej, a także alternatywne wobec dróg łańcuchy logistyczne (porty morskie, drogi wodne śródlądowe, przewozy intermodalne).

Maksymalny poziom dofinansowania uzależniony jest od lokalizacji projektu i stopnia rozwoju danego regionu Polski, zgodnie z mapą poniżej:

Instrument "Łącząc Europę" w sektorze transportu w perspektywie 2021-2027

Instrument „Łącząc Europę” (Connecting Europe Facility – CEF) w latach 2021-2027 stanowi kontynuację działania CEF z perspektywy 2014-2020 i dlatego bywa nazywany CEF 2.

CEF 2 oferuje dotacje na transport intermodalny – na dalsze wspieranie modernizacji i budowy infrastruktury położonej na transeuropejskiej sieci transportowej TEN-T, tj. o wspólnym znaczeniu dla Unii Europejskiej. Infrastruktura znajdująca się w sieci ma zapewniać odpowiednie, wspólne standardy parametrów technicznych i funkcjonalnych. Wszystko po to, aby wspierać zrównoważony rozwój gospodarczy oraz spójność terytorialną Unii.

W nowym CEF większy akcent będzie położony na:

brakujące i transgraniczne połączenia,działania przeciwko zmianom klimatu.

W związku z tym, co najmniej 60% środków z CEF 2 musi być przeznaczone na realizację celów klimatycznych. Oznacza to premiowanie inwestycji m.in. w infrastrukturę kolejową i paliwa alternatywne. Jednocześnie szczególne znaczenie będą miały inwestycje w korytarze sieci bazowej TEN-T, których przebieg został zaktualizowany poprzez nowe Rozporządzenie CEF.

Przez Polskę przebiegają 2 korytarze:

Morze Bałtyckie – Morze Adriatyckie, który na terytorium Polski przebiega na następujących odcinkach: Gdynia – Gdańsk – Katowice/Sławków, Gdańsk – Warszawa – Katowice/Kraków, Katowice – Ostrava, Szczecin/Świnoujście – Poznań – Wrocław – Ostrava, Katowice – Bielsko-Biała – Žilina,

Morze Północne – Morze Bałtyckie, który na terytorium Polski przebiega na następujących odcinkach: Kowno – Warszawa, granica z Białorusią – Warszawa – Łódź/Poznań – Berlin, Łódź – Katowice/Wrocław, granica z Ukrainą – Rzeszów – Katowice – Wrocław – granica z Niemcami, Szczecin/Świnoujście – Berlin.

W nowej perspektywie finansowej CEF nadal będzie instrumentem zarządzanym przez Komisję Europejską (KE). KE ogłaszać będzie konkursy, a potem dokonywać wyboru projektów do dofinansowania. Z ramienia KE za wdrażanie CEF odpowiadać będzie Europejska Agencja Wykonawcza ds. Klimatu, Infrastruktury i Środowiska (CINEA) – dawna Agencja INEA. Cele nowego rozdania CEF, budżet, a także formy i warunki wsparcia UE określa Rozporządzenie, które weszło w życie 14 lipca 2021 r. i obowiązuje z mocą wsteczną od 1 stycznia 2021 r.

Ogólny budżet CEF 2 wynosi 33,7 mld euro, w tym:

- transport - 25,8 mld euro,

- energia - 5,8 mld euro,

- technologie cyfrowe - 2,1 mld euro.

Koszty kwalifikowane do dofinansowania

Katalog kosztów kwalifikowanych do dofinansowania różni się w zależności od typów projektu, ale co do zasady obejmuje wszelkie wydatki inwestycyjne niezbędne do realizacji projektu, takie jak:

- koszty przygotowania projektu (np. studium wykonalności, raport oddziaływania na środowisko, dokumentacja techniczna, analizy finansowe i ekonomiczne, badania i ekspertyzy);

- koszt nabycia środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych;

- roboty i prace budowlane, prace instalacyjne, nadzór nad realizacją inwestycji;

- badania i ekspertyzy, koszty usług finansowych i zabezpieczenia;

- inwestycje w dodatkową infrastrukturę towarzyszącą.

Typy beneficjentów

O pozyskiwanie funduszy unijnych mogą ubiegać się podmioty powiązane z:

- infrastrukturą kolejową, śródlądowymi drogami wodnymi i portami śródlądowymi, portami morskimi, drogami, terminalami kolejowo-drogowymi i mulitmodalnymi platformami logistycznymi,

- inteligentnymi aplikacjami dla transportu (m.in. ERTMS, ITS, SESAR, EMSWe, VTMIS, SUMI),

- interoperacyjnością transportu,

- paliwami alternatywnymi (wymagany udział finansowania zwrotnego, w tym tzw. blending),

- autostradami morskimi,

- multimodalnymi węzłami pasażerskimi,

- redukcją hałasu kolejowego transportu towarowego,i

- nfrastrukturą parkingową,

- bezpieczeństwem ruchu drogowego,

- zwiększaniem odporności infrastruktury, w tym na zmiany klimatyczne i klęski żywiołowe,

- dostosowaniem infrastruktury do celów kontroli na granicach zewnętrznych Unii,dostosowaniem sieci TEN-T do podwójnego zastosowania w zakresie obrony cywilnej.

Forma i poziom dofinansowania

W odniesieniu do większości projektów związanych z transportem kwota unijnego wsparcia na rozwój transportu intermodalnego ze środków UE w formie bezzwrotnej dotacji nie przekracza 30% łącznych kosztów kwalifikowalnych, przy czym może zostać zwiększona do 50% w przypadku badań, działań traktowanych priorytetowo i działań dotyczących podwójnego zastosowania do celów cywilnych i obronnych oraz do 85% w przypadku projektów, w których środki są przesuwane z Funduszu Spójności.

Kluczowe czynniki sukcesu

O przyznaniu dotacji na transport intermodalny decyduje szereg kryteriów, z czego najczęściej wymaganymi oraz najwyżej punktowanymi są:

- kryterium efektywności – czyli np. ilość przetransportowanych kontenerów w przeliczeniu na kwotę dotacji; w ramach tego kryterium premiowane są najefektywniejsze kosztowo projekty;

- kryterium gotowości do realizacji – ocenie podlega zaawansowanie inwestycji pod kątem administracyjnym i formalno-prawnym: dysponowanie gruntem na potrzeby realizacji projektu, posiadanie dokumentacji technicznej, budowlanej, środowiskowej, pozwolenia na budowę, zapewnienie finansowania wkładu własnego;

- kryterium potencjału wnioskodawcy – odnoszące się do wykazywanego przez Wnioskodawcę doświadczenia w podobnych inwestycjach oraz posiadania wykwalifikowanej kadry.

Potrzebujesz pomocy w uzyskiwaniu dotacji? Skontaktuj się z nami!